Athens, 1985-1996

       Athen’s Monuments, Ileana Tounta, Center of Contemporary Art, Athens, 1997

 

When Athens submitted its bid for the 2004 Olympic Games – I had asked the Ministry of Culture to finance my book Athens – they looked at the model in horror and considered the book a libel! It was a work that showed the wear and tear, the constant mending and ‘sloppiness’ of this city, but also the unparalleled charm of non-intervention. It wasn’t about a romantic perception, letting the built environment decay like a living organism or preserving it at all costs. The photos in the book illustrate the indifference, the abandonment, the absurdity of human activity .

An approach that ran counter to the political correctness of the time, which adopted only what resembled the aesthetics and rationalisation of a European city. In most of the films, advertisements and publications of the time, Athenian reality was ostensibly ignored. I showed a city that the inhabitants themselves were discovering as if they were visitors. Later, some people began to take an interest in this attractive Santorini of the future, but more as a field of possible changes, as an example to be avoided, and much later as a field for artistic experiments.

Μanolis Baboussis , Point Contemporaine ,2018

“In 1996, in my book “Athens”, I observe the inhabitants gazing as visitors at their own city, standing silently, at their own weight. Like immovable monuments, they observe as critical spectators, their existence, and the living museum, of irrational building, destruction, postponement of patching, abandonment, decay, absurdity and indifference. Of the abuser’s demand to be admired by the victim.
I saw a rooftop, a pavilion, a decaying tree, a building skeleton, the concrete, the factories and a chimney on Piraeus that no longer exists, traces of destruction. Next to there at the school, they continue to train in the spring with closed windows

Manolis Baboussis

Manolis Baboussis, from the very beginning, has been a photographer of space and of action. A photography conceived as a tool for the documentation of any action, and a photography that transmits presence – or the idea of presence – through the presentation of empty spaces.
Thinking the void is one of the artist’s great ambitions: to think it and to give it to the spectators to think.
In any case, the few humans in his photographs generally stand in space like statues, or like judges. They represent gravity – inverted gravity for “Vitruvian Woman”. They are looking. One can almost hear them thinking in the silence, as in the large series of black and white photographs entitled Athens (1985-1996). These analogue photographs of Athens reflect both an extraordinary technical work on light and a merciless political analysis of the city’s dereliction – of what the critic Apostolis Artinos calls “the autistic stagnation of the Greek authorities and institutions with regard to the evolution of the City”. Once again, this perfect marriage between form and symbolic content is typical of Baboussis’ work, with each one giving precedence to the other, depending on whether the viewer focuses on the beauty of the form or on the strength of the “message”.

Barbara.Polla / Manolis Baboussis, Catalogue ,the Garden , ASFA 2022

Όταν η Αθήνα υπέβαλε την υποψηφιότητά της για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 – είχα ζητήσει από το Υπουργείο Πολιτισμού να χρηματοδοτήσει το βιβλίο μου “Αθήνα” – κοίταξαν τη μακέτα με τρόμο και θεώρησαν το βιβλίο ως συκοφαντική δυσφήμιση! Ήταν ένα έργο που έδειχνε τη φθορά, τις συνεχείς επιδιορθώσεις και την “προχειρότητα” αυτής της πόλης, αλλά και την απαράμιλλη γοητεία της μη επέμβασης. Δεν επρόκειτο για μια ρομαντική αντίληψη, που άφηνε το δομημένο περιβάλλον να φθείρεται σαν ζωντανός οργανισμός ή που το διατηρούσε πάση θυσία. Οι φωτογραφίες του βιβλίου απεικονίζουν την αδιαφορία, την εγκατάλειψη, τον παραλογισμό της ανθρώπινης δραστηριότητας

Μια προσέγγιση που ερχόταν σε αντίθεση με την πολιτική ορθότητα της εποχής, η οποία υιοθετούσε μόνο ό,τι έμοιαζε με την αισθητική και τον εξορθολογισμό μιας ευρωπαϊκής πόλης. Στις περισσότερες ταινίες, διαφημίσεις και δημοσιεύσεις της εποχής, η αθηναϊκή πραγματικότητα φαινομενικά αγνοούνταν. Έδειξα μια πόλη που οι ίδιοι οι κάτοικοι ανακάλυπταν σαν να ήταν επισκέπτες. Αργότερα, κάποιοι άρχισαν να ενδιαφέρονται για αυτή την ελκυστική Σαντορίνη του μέλλοντος, αλλά περισσότερο ως πεδίο πιθανών αλλαγών, ως παράδειγμα προς αποφυγή και πολύ αργότερα ως πεδίο καλλιτεχνικών πειραματισμών.

Μανώλης Μπαμπούσης , Point , contemporaine ,2018

«Το 1996, στο βιβλίο μου “Αθήνα”, παρατηρώ τους κατοίκους να ατενίζουν ως επισκέπτες τη δική τους πόλη, να στέκονται σιωπηλοί, στο δικό τους βάρος. Σαν ακίνητα μνημεία, παρατηρούν ως κριτικοί θεατές, την ύπαρξη τους, και το ζωντανό μουσείο, της παράλογης δόμησης, της καταστροφής, της αναβολής του μπαλώματος, της εγκατάλειψης, της φθοράς, του παράλογου και της αδιαφορίας. Της απαίτησης του θύτη να τον θαυμάζει το θύμα.
Είδα μια ταράτσα, ένα περίπτερο, ένα καρατομημένο δένδρο, ένα σκελετό κτηρίου, το μπετόν, τα εργοστάσια και ένα φουγάρο στην Πειραιώς που δεν υπάρχει πια, ίχνη καταστροφής. Δίπλα εκεί στη Σχολή, συνεχίζουν να εκπαιδεύουν την άνοιξη με κλειστά παράθυρα…»

Mανώλης Μπαμπούσης

Ο Μανώλης Μπαμπούσης, από τα πρώτα του βήματα υπήρξε φωτογράφος του χώρου και της δράσης. Προτιμά μια φωτογραφία που μεταδίδει την παρουσία – ή τη σκέψη της παρουσίας – μέσω της παρουσίασης κενών χώρων, αλλα και μία φωτογραφία αντιληπτής ως εργαλείο για την καταγραφή οποιουδήποτε είδους δράσης.

Σε κάθε περίπτωση, οι λίγοι άνθρωποι στις φωτογραφίες του στέκονται γενικά στον χώρο ως αγάλματα ή ως δικαστές.
Παρατηρούν . Μπορεί κανείς σχεδόν να τους ακούσει να σκέφτονται μέσα στη σιωπή, όπως στη μεγάλη σειρά ασπρόμαυρων φωτογραφιών με τίτλο Αθήνα (1985-1996). Αυτές οι αναλογικές φωτογραφίες της Αθήνας αντανακλούν τόσο μια εξαιρετική τεχνική εργασία πάνω στο φως όσο και μια ανελέητη πολιτική ανάλυση της εγκατάλειψης της πόλης – αυτού που ο κριτικός Αποστόλης Αρτινός αποκαλεί “αυτιστική στασιμότητα των ελληνικών αρχών και θεσμών σε σχέση με την εξέλιξη της πόλης”. Και πάλι, αυτό το τέλειο πάντρεμα μεταξύ φόρμας και συμβολικού περιεχομένου είναι χαρακτηριστικό του έργου του Μπαμπούση, όπου το ένα εξαφανίζεται υπέρ του άλλου, ανάλογα με το αν το μάτι εστιάζει στην ομορφιά της μορφής ή στη δύναμη του “μηνύματος”. ‘

Barbara Polla από τον κατάλογο της έκθεσης « Ο κήπος »

Στις ασπρόμαυρες φωτογραφίες της Αθήνας της δεκαετίας 1985-1995, παρουσιάζεται μια Αθήνα που βρίσκεται στο μεταίχμιο μεγάλων αλλαγών. Ένα πρώτο μεγάλο κύμα μεταναστών φτάνει στην πόλη, καινούρια μεγάλα έργα αλλάζουν την όψη της και την κρατούν σε αναταραχή πολύ καιρό πριν επανακαθορίσουν τη δομή της. Αυτήτην Αθήνα την αντιμετωπίζει σαν μνημείο του εαυτού της και τους κατοίκους τηςσαν κριτικούς θεατές αυτού του εν κινήσει μουσείου. Στις φωτογραφίες δεναποτυπώνεται κανένα χαρακτηριστικό ιστορικό σημείο της πόλης, τίποτα που θα μπορούσε να αναδείξει την ταυτότητά της με την πρώτη ματιά. Όλα αυτά τα στοιχεία που χρησιμοποιούνται για την κλασική απεικόνιση της πόλης έχουν αποκλειστεί από τον φακό του και έχουν αντικατασταθεί με εμβληματικές εικόνες από τα πιοσυνηθισμένα σημεία και γειτονιές, από τις ταράτσες της οδού Αθηνάς μέχρι τοΓαλάτσι, τον Κεραμεικό, την οδό Αιόλου και τη Λεωφόρο Καβάλας.

Οι πρωταγωνιστές των φωτογραφιών –όπου εμφανίζονται– παρουσιάζονται σεπαύση, σαν να έχουν διακόψει οποιαδήποτε δραστηριότητα για την πόζα ή σαν να ασχολούνται μόνο με την προσεκτική παρατήρηση του γύρω κόσμου, σαν να υιοθετούν μια ακινησία για να επιτηρήσουν τη γύρω κίνηση. Τα υποκείμενα στιςεικόνες αυτές δεν φαίνονται να συμμετέχουν σε κανένα σύστημα, η καταγραφή τουοποίου θα μπορούσε να αποτελέσει κάποιου είδους ηθογραφία. Μοιάζουν να βρίσκουν τη θέση τους και να στέκονται όρθια από το βάρος της δικής τουςπαρουσίας στο κέντρο μιας πόλης και μιας κοινωνίας από την οποία πιθανότατα τοποθετούνται στο περιθώριο.  Κομβικό σημείο αποτελεί η αντιπαράθεση ενάντια στον καθωσπρεπισμό της εποχής, η ανάδειξη της κατάθλιψης και της μελαγχολίας, των διαρκών τραυματισμών που διαρκούν έως σήμερα. Κι όμως, παρόλα αυτά, η Αθήνα συνεχίζει να ασκεί μια γοητεία…

Μ///////////